Không chỉ gây bất tiện, táo bón sau sinh kéo dài còn có thể dẫn đến trĩ, nứt kẽ hậu môn, ảnh hưởng đến quá trình hồi phục và tâm lý của mẹ. Chữa táo bón sau sinh không hề khó, nếu mẹ hiểu đúng nguyên nhân và áp dụng đúng cách vừa an toàn, vừa giúp cải thiện hệ tiêu hóa tự nhiên mà không ảnh hưởng đến việc cho con bú.

1. Nguyên nhân gây táo bón sau sinh

1.1. Thay đổi nội tiết tố

Sau khi sinh, hormone progesterone trong cơ thể mẹ vẫn ở mức cao, khiến nhu động ruột hoạt động chậm hơn, làm phân khô và khó di chuyển. Đây là nguyên nhân sinh lý thường gặp, đặc biệt trong những tuần đầu sau sinh.

1.2. Mất nước và chế độ ăn thiếu chất xơ

Nhiều mẹ sau sinh thường kiêng uống nước, kiêng rau quả vì sợ lạnh bụng hoặc mất sữa. Tuy nhiên, điều này lại khiến ruột hấp thu nước kém, phân trở nên cứng và gây táo bón. Bên cạnh đó, chế độ ăn nhiều thịt, ít rau cũng khiến hệ tiêu hóa “ì ạch”.

1.3. Ít vận động

Sau sinh, hầu hết mẹ phải nằm nhiều để nghỉ ngơi, ít di chuyển khiến nhu động ruột giảm. Cơ bụng yếu cũng làm việc rặn khi đi ngoài khó hơn, dẫn đến táo bón kéo dài.

1.4. Dùng thuốc sau sinh

Một số loại thuốc bổ sung sắt hoặc canxi mà mẹ bỉm phải uống sau sinh có tác dụng phụ gây khô phân, chậm tiêu hóa, góp phần làm tình trạng táo bón nặng thêm.

1.5. Tâm lý căng thẳng, sợ đau

Nhiều mẹ sợ rách vết khâu tầng sinh môn hoặc đau khi đi ngoài, dẫn đến nhịn đại tiện, khiến phân tích tụ trong ruột lâu hơn, bị hút bớt nước và khô cứng.

 Thay đổi nội tiết tố là nguyên nhân phổ biến khiến mẹ bị táo bón sau sinh.

2. Dấu hiệu nhận biết táo bón sau sinh

• Đi ngoài ít hơn 3 lần/tuần.
• Phân khô, cứng, vón cục, khó rặn.
• Cảm giác đau rát, đầy bụng, chướng hơi.
• Có thể chảy máu hoặc đau vùng hậu môn sau khi đi vệ sinh.
• Mẹ cảm thấy mệt mỏi, chán ăn, ăn không tiêu, ngủ không ngon.

Nếu tình trạng kéo dài trên 2 tuần, mẹ cần tìm cách chữa táo bón sau sinh kịp thời để tránh biến chứng nặng hơn.

3. Táo bón sau sinh có nguy hiểm không?

Táo bón tưởng chừng chỉ là vấn đề nhỏ, nhưng nếu không xử lý đúng cách có thể gây ra:

• Trĩ nội, trĩ ngoại: Do phải rặn mạnh thường xuyên.
• Nứt kẽ hậu môn: Gây đau rát, chảy máu, sợ đi ngoài.
• Ảnh hưởng giấc ngủ, tâm lý: Mẹ dễ cáu gắt, lo âu, mệt mỏi.
• Giảm hấp thu dinh dưỡng: Làm chậm hồi phục sau sinh, ảnh hưởng chất lượng sữa.

Do đó, chữa táo bón sau sinh sớm và an toàn là việc cần làm ngay để mẹ lấy lại cân bằng cơ thể.

Táo bón kéo dài có thể dẫn đến trĩ và nứt kẽ hậu môn.

4. Cách chữa táo bón sau sinh tại nhà hiệu quả

4.1. Bổ sung chất xơ hòa tan

Chất xơ giúp làm mềm phân, tăng khối lượng phân và kích thích nhu động ruột. Mẹ nên ăn nhiều rau mồng tơi, rau dền, bí đỏ, khoai lang, cà rốt, đu đủ chín, cam, chuối, bơ…
Ngoài ra, có thể thêm ngũ cốc nguyên cám, yến mạch hoặc các loại hạt như hạnh nhân, chia, flaxseed vào khẩu phần hàng ngày.

4.2. Uống đủ nước mỗi ngày

Cơ thể mẹ cần ít nhất 2–2,5 lít nước/ngày, bao gồm nước lọc, sữa và canh. Uống nước ấm buổi sáng và sau khi cho bé bú giúp kích thích tiêu hóa, làm mềm phân. Mẹ có thể uống nước ép trái cây tự nhiên (như cam, lê, táo, dứa) để vừa cung cấp vitamin, vừa hỗ trợ tiêu hóa.

4.3. Tập vận động nhẹ nhàng

Sau 1–2 tuần sinh thường (hoặc 3–4 tuần sau sinh mổ), mẹ có thể bắt đầu tập đi lại, yoga nhẹ hoặc massage bụng. Vận động giúp kích thích nhu động ruột, giảm đầy hơi và cải thiện lưu thông máu. Chỉ cần 15–20 phút đi bộ mỗi ngày cũng giúp cơ thể khỏe hơn và đi tiêu dễ dàng hơn.

Yoga sau sinh giúp cơ thể dẻo dai và giảm táo bón hiệu quả.

4.4. Massage bụng hỗ trợ tiêu hóa

Mẹ có thể xoa bụng theo chiều kim đồng hồ (từ phải sang trái, từ trên xuống dưới) khoảng 5–10 phút mỗi ngày. Cách này giúp tăng lưu thông máu vùng bụng, kích thích hoạt động của ruột và giảm đầy hơi hiệu quả.

4.5. Tập thói quen đi vệ sinh đúng giờ

Hãy cố gắng đi vệ sinh vào một khung giờ cố định, lý tưởng nhất là buổi sáng sau khi thức dậy hoặc sau khi ăn sáng. Không nên nhịn đại tiện vì sẽ khiến phân khô và khó đi hơn. Khi đi vệ sinh, mẹ nên ngồi thoải mái, có thể kê chân lên ghế nhỏ để tạo tư thế thuận lợi cho việc đi ngoài.

5. Chữa táo bón sau sinh bằng thực phẩm và thuốc an toàn

5.1. Thực phẩm hỗ trợ nhuận tràng tự nhiên

• Khoai lang, đu đủ, chuối chín, cam, lê: giúp làm mềm phân, dễ đi ngoài.
• Sữa chua: chứa lợi khuẩn hỗ trợ cân bằng hệ vi sinh đường ruột.
• Rau mồng tơi, rau đay: rất tốt cho mẹ sau sinh bị táo bón.

Những thực phẩm giàu chất xơ không chỉ an toàn mà còn tốt cho sữa mẹ.

5.2. Thuốc chữa táo bón sau sinh an toàn cho mẹ cho con bú

Nếu mẹ đã áp dụng các cách tự nhiên nhưng vẫn không hiệu quả, có thể tham khảo ý kiến bác sĩ về các thuốc hỗ trợ nhuận tràng an toàn cho phụ nữ cho con bú, như:

• Lactulose (Duphalac, Forlax): làm mềm phân bằng cách giữ nước trong ruột.
• Magnesi hydroxyd (Milk of Magnesia): kích thích nhu động ruột, dùng ngắn hạn.
• Thuốc đặt glycerin: hỗ trợ kích thích đi tiêu, an toàn cho mẹ đang cho con bú.

Tuyệt đối không tự ý dùng thuốc nhuận tràng mạnh hoặc thuốc xổ khi chưa có chỉ định của bác sĩ, vì có thể gây mất nước, ảnh hưởng sữa và sức khỏe mẹ.

5.3. Thực phẩm bổ sung lợi khuẩn

Các sản phẩm men vi sinh chứa Bifidobacterium, Lactobacillus có thể giúp cân bằng hệ vi sinh ruột, giảm đầy hơi và hỗ trợ tiêu hóa tốt hơn. Mẹ có thể chọn men vi sinh dạng bột hoặc nước dùng hằng ngày để hỗ trợ lâu dài.

6. Phòng ngừa táo bón tái phát sau sinh

Để táo bón không quay lại, mẹ nên duy trì:

• Chế độ ăn cân bằng: nhiều rau xanh, hoa quả, hạn chế đồ cay nóng, thức ăn chiên rán.
• Uống nước thường xuyên: mỗi lần cho bé bú nên uống thêm 1 ly nước ấm.
• Giữ tinh thần thoải mái: stress làm rối loạn tiêu hóa, khiến ruột co bóp kém.
• Ngủ đủ giấc: dù chăm con bận rộn, mẹ vẫn cần nghỉ ngơi hợp lý để cơ thể hồi phục.
• Tập thể dục nhẹ: yoga, đi bộ, hoặc bài tập Kegel giúp tăng sức cơ bụng và vùng chậu.

Uống đủ nước và giữ tinh thần thoải mái là chìa khóa để phòng táo bón tái phát.

7. Khi nào cần gặp bác sĩ?

Mẹ nên đi khám nếu:

• Táo bón kéo dài hơn 2 tuần.
• Đi ngoài ra máu, đau nhiều vùng hậu môn.
• Sử dụng thuốc nhuận tràng trên 7 ngày không cải thiện.
• Cảm thấy đau bụng, buồn nôn, chướng bụng nặng.

Bác sĩ sẽ giúp kiểm tra nguyên nhân cụ thể và đưa ra hướng điều trị an toàn, phù hợp với mẹ sau sinh.

Chữa táo bón sau sinh là hoàn toàn có thể nếu mẹ kiên trì và áp dụng đúng phương pháp. Việc bổ sung chất xơ, uống đủ nước, vận động nhẹ, giữ tinh thần thoải mái và sử dụng thuốc an toàn theo hướng dẫn bác sĩ chính là chìa khóa giúp hệ tiêu hóa hoạt động bình thường trở lại. Một hệ tiêu hóa khỏe mạnh sẽ giúp mẹ ăn ngon, ngủ tốt, hồi phục nhanh và có nguồn sữa dồi dào hơn cho con yêu. Vì vậy, đừng ngại chia sẻ và chủ động chữa táo bón sau sinh – để hành trình làm mẹ trở nên nhẹ nhàng và hạnh phúc hơn mỗi ngày.