Cách tăng sức đề kháng cho trẻ là mối quan tâm hàng đầu của cha mẹ, đặc biệt khi thời tiết thay đổi hoặc dịch bệnh gia tăng. Một hệ miễn dịch khỏe mạnh giúp trẻ ít ốm vặt, mau hồi phục và phát triển toàn diện cả về thể chất lẫn trí tuệ.

1. Vì sao cần tăng sức đề kháng cho trẻ?

Sức đề kháng là “lá chắn” tự nhiên giúp cơ thể chống lại virus, vi khuẩn và các tác nhân gây bệnh.

Ở trẻ nhỏ, hệ miễn dịch chưa hoàn thiện nên rất dễ mắc các bệnh hô hấp, tiêu hóa, cúm, sốt siêu vi… Việc tăng sức đề kháng không chỉ giúp trẻ khỏe mạnh hơn mà còn hạn chế sử dụng kháng sinh, tránh rối loạn tiêu hóa và hỗ trợ phát triển toàn diện.

Sức đề kháng khỏe giúp trẻ ít ốm, ít dùng kháng sinh và phát triển toàn diện hơn.

2. Dấu hiệu trẻ có sức đề kháng yếu

Nhận biết sớm giúp cha mẹ có kế hoạch chăm sóc và bổ sung phù hợp cho trẻ.

• Trẻ hay ốm vặt, viêm họng, sổ mũi hoặc ho kéo dài.
• Vết thương nhỏ lâu lành, dễ bị nhiễm trùng.
• Ăn uống kém, chậm tăng cân, hay đầy bụng.
• Dễ mệt, hay quấy khóc, ngủ không sâu giấc.
• Hay bị dị ứng, viêm da, tiêu chảy nhẹ.

3. Nguyên nhân khiến trẻ có sức đề kháng kém

Để tìm cách tăng sức đề kháng cho trẻ hiệu quả, cha mẹ cần hiểu nguyên nhân gốc gây suy yếu miễn dịch.

• Chế độ dinh dưỡng thiếu cân bằng: Thiếu vitamin, khoáng chất, đặc biệt là kẽm, sắt, vitamin D và A.
• Trẻ sinh non, nhẹ cân: Hệ miễn dịch yếu hơn so với trẻ đủ tháng.
• Sử dụng kháng sinh kéo dài: Gây loạn khuẩn ruột, giảm hấp thu dưỡng chất.
• Thiếu vận động, ngủ ít: Làm giảm sản xuất kháng thể tự nhiên.
• Môi trường sống ô nhiễm, ít tiếp xúc ánh nắng: Khiến cơ thể thiếu vitamin D, dễ nhiễm bệnh hô hấp.

Chế độ ăn thiếu dinh dưỡng và lối sống ít vận động khiến sức đề kháng của trẻ suy giảm.

4. Cách tăng sức đề kháng cho trẻ tự nhiên và hiệu quả nhất

Dưới đây là 8 cách tăng sức đề kháng cho trẻ khoa học, an toàn và có thể áp dụng tại nhà.

4.1. Bổ sung dinh dưỡng đầy đủ và cân đối

Một trong những cách tăng sức đề kháng cho trẻ hiệu quả nhất là xây dựng chế độ ăn khoa học. Hệ miễn dịch của trẻ phụ thuộc chặt chẽ vào nguồn dưỡng chất được cung cấp hằng ngày. Thiếu hụt dinh dưỡng có thể khiến trẻ dễ nhiễm khuẩn, chậm lớn và mệt mỏi kéo dài.

• Nhóm đạm (protein): Là “nguyên liệu” sản sinh kháng thể và tế bào miễn dịch. Hãy bổ sung đạm từ thịt nạc, cá hồi, trứng, sữa, đậu nành, phô mai. Đạm động vật giúp cung cấp đủ acid amin thiết yếu, trong khi đạm thực vật hỗ trợ tiêu hóa nhẹ nhàng hơn.
• Nhóm vitamin và khoáng chất: Bổ sung rau xanh, hoa quả tươi (cam, bưởi, cà rốt, bí đỏ).
• Chất béo tốt: Có trong dầu oliu, cá hồi, quả bơ, hạt óc chó – giúp hấp thu vitamin tan trong dầu (A, D, E, K) và chống viêm tự nhiên.
• Chất xơ hòa tan: Có trong chuối, yến mạch, khoai lang, táo, giúp nuôi lợi khuẩn ruột – yếu tố chiếm 70% sức đề kháng.

Bữa ăn đủ nhóm chất giúp trẻ phát triển tốt và tăng cường hệ miễn dịch tự nhiên.

4.2. Cho trẻ ngủ đủ giấc và ngủ sâu

Giấc ngủ là thời gian cơ thể sản xuất hormone tăng trưởng và tế bào miễn dịch. Khi trẻ thiếu ngủ, hormone cortisol tăng cao, làm suy yếu hệ miễn dịch. Ngược lại, ngủ đủ giúp tăng khả năng sản xuất kháng thể IgG và tế bào lympho – “chiến binh” chống bệnh tật.

Thời lượng ngủ khuyến nghị:

• Trẻ dưới 3 tuổi: 12–14 tiếng/ngày (bao gồm giấc trưa).
• Trẻ 3–6 tuổi: 10–12 tiếng/ngày.
• Trẻ trên 6 tuổi: 8–10 tiếng/ngày.

Mẹo giúp trẻ ngủ ngon:

• Giữ phòng ngủ yên tĩnh, mát mẻ (26–28°C).
• Cho trẻ tắm nước ấm và uống sữa 30 phút trước khi ngủ.
• Hạn chế thiết bị điện tử ít nhất 1 giờ trước khi đi ngủ.

4.3. Cho trẻ vận động và chơi ngoài trời mỗi ngày

Nghiên cứu cho thấy, trẻ hoạt động thể chất đều đặn mỗi ngày có nguy cơ mắc bệnh hô hấp thấp hơn 30% so với trẻ ít vận động. Ngoài ra, vận động giúp hệ xương phát triển chắc khỏe và hỗ trợ hấp thu vitamin D.

Gợi ý các hình thức vận động:

• Trẻ nhỏ (1–3 tuổi): bò, tập đi, chơi bóng, leo cầu thang.
• Trẻ mẫu giáo: chạy, nhảy dây, đá bóng, đạp xe.
• Trẻ lớn: bơi, đá cầu, cầu lông, bóng rổ, dã ngoại.

Thời điểm lý tưởng: Cho trẻ chơi ngoài trời 30–60 phút mỗi ngày, đặc biệt vào buổi sáng trước 9h để hấp thu vitamin D tự nhiên.

Vận động ngoài trời giúp cơ thể trẻ tổng hợp vitamin D và tăng cường sức đề kháng tự nhiên.

4.4. Tăng cường bổ sung men vi sinh và chất xơ

Khoảng 70% tế bào miễn dịch của cơ thể nằm trong đường ruột, vì vậy việc chăm sóc hệ vi sinh đường ruột chính là nền tảng để tăng sức đề kháng cho trẻ. Một đường ruột khỏe mạnh giúp hấp thu dinh dưỡng tốt hơn, chống lại vi khuẩn có hại và giảm nguy cơ viêm nhiễm.

• Men vi sinh (Probiotic): Cung cấp lợi khuẩn Bacillus clausii, Lactobacillus, giúp tiêu hóa tốt, tăng khả năng hấp thu.
• Chất xơ (Prebiotic): Có trong rau củ, chuối, sữa chua, yến mạch – nuôi lợi khuẩn phát triển.

4.5. Uống đủ nước và bổ sung vitamin tổng hợp

Cơ thể trẻ cần nước để đào thải độc tố và duy trì hoạt động miễn dịch. Nếu trẻ lười uống nước, cha mẹ có thể cho trẻ uống xen kẽ nước ép trái cây, canh, súp. Ngoài ra, bổ sung thêm vitamin C, D, kẽm, sắt, Omega-3 dưới dạng siro hoặc viên nhai theo hướng dẫn bác sĩ.

4.6. Giữ vệ sinh cá nhân và môi trường sống sạch sẽ

Rửa tay, thay quần áo sạch, vệ sinh răng miệng giúp loại bỏ vi khuẩn và ngăn ngừa bệnh lây nhiễm. Cha mẹ cần:

• Rửa tay cho trẻ trước khi ăn và sau khi chơi.
• Giặt đồ chơi, ga giường, khăn mặt thường xuyên.
• Giữ không khí trong nhà thoáng mát, hạn chế khói thuốc.

Vệ sinh cá nhân là hàng rào bảo vệ đầu tiên giúp trẻ tránh nhiễm khuẩn và virus.

4.7. Tiêm phòng đầy đủ theo lịch Bộ Y tế

Tiêm vaccine là biện pháp chủ động giúp trẻ tạo miễn dịch đặc hiệu với các bệnh nguy hiểm như sởi, ho gà, cúm, viêm phổi, viêm màng não. Cha mẹ nên kiểm tra sổ tiêm chủng định kỳ và nhắc lại mũi tăng cường đúng lịch.

4.8. Giữ tinh thần vui vẻ, tránh căng thẳng cho trẻ

Căng thẳng hoặc lo âu có thể làm giảm số lượng tế bào miễn dịch. Cha mẹ nên trò chuyện, chơi cùng con, tránh la mắng hoặc tạo áp lực học tập. Môi trường tâm lý tích cực giúp trẻ ăn ngon, ngủ tốt và phát triển khỏe mạnh hơn.

5. Khi nào cần đưa trẻ đi khám bác sĩ?

Nếu trẻ thường xuyên ốm, biếng ăn, sụt cân hoặc hay mắc bệnh tái phát, cha mẹ nên đưa trẻ đi khám để xác định nguyên nhân.
Bác sĩ có thể kiểm tra:

• Mức độ thiếu vitamin hoặc khoáng chất.
• Rối loạn tiêu hóa, loạn khuẩn ruột.
• Các bệnh lý miễn dịch hoặc dị ứng tiềm ẩn.

Cách tăng sức đề kháng cho trẻ hiệu quả nhất là kết hợp dinh dưỡng hợp lý – vận động thường xuyên – giấc ngủ đủ – hệ tiêu hóa khỏe mạnh. Khi cơ thể được nuôi dưỡng đúng cách, trẻ sẽ tự hình thành “lá chắn miễn dịch” tự nhiên, giúp chống lại bệnh tật và phát triển vượt trội.