Đầy bụng là một trong những vấn đề tiêu hóa thường gặp ở trẻ sơ sinh do hệ tiêu hóa chưa hoàn thiện. Khi bé khó chịu, bỏ bú, quấy khóc, cha mẹ thường bối rối không biết xử lý thế nào. Vậy đâu là những cách chữa đầy bụng cho trẻ sơ sinh an toàn, hiệu quả và dễ thực hiện tại nhà? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết sau.

1. Dấu hiệu nhận biết trẻ sơ sinh bị đầy bụng

Đầy bụng ở trẻ sơ sinh là tình trạng hơi tích tụ trong dạ dày và ruột, khiến bụng bé căng tức, dễ nôn trớ và khó chịu. Đây là hiện tượng phổ biến trong những tháng đầu đời và thường không quá nguy hiểm, nhưng nếu kéo dài có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ và sự phát triển.

Dấu hiệu nhận biết bé bị đầy bụng:

• Bụng bé căng tròn, sờ vào thấy cứng, gõ nghe tiếng bộp bộp.
• Bé quấy khóc nhiều, nhất là sau khi bú hoặc ăn.
• Ngủ chập chờn, hay vặn mình, co chân vào bụng.
• Dễ nôn trớ sau khi bú, bú ít hoặc bỏ bú.
• Có thể kèm táo bón, đi ngoài ít hoặc phân sủi bọt.

Việc nhận biết sớm sẽ giúp cha mẹ chủ động áp dụng đúng cách chữa đầy bụng cho trẻ sơ sinh, giúp bé nhanh chóng dễ chịu trở lại.

Đầy bụng ở trẻ sơ sinh là hiện tượng phổ biến trong những tháng đầu đời.

2. Nguyên nhân khiến trẻ sơ sinh bị đầy bụng

Một số nguyên nhân phổ biến gây đầy bụng ở trẻ sơ sinh gồm:

• Nuốt nhiều không khí khi bú: Do tư thế bú sai, núm vú bình sữa không phù hợp hoặc bé bú quá nhanh.
• Hệ tiêu hóa non nớt: Dạ dày và ruột chưa phát triển hoàn chỉnh, dễ bị rối loạn khi tiếp nhận thức ăn.
• Chế độ ăn của mẹ: Nếu bé bú mẹ, mẹ ăn nhiều đồ khó tiêu (đậu, bắp cải, nước có gas) có thể khiến bé bị ảnh hưởng.
• Không ợ hơi sau khi bú: Hơi bị giữ lại trong dạ dày, gây căng tức bụng.
• Táo bón: Làm hơi khó thoát ra ngoài, khiến bụng bé chướng to.

3. Cách chữa đầy bụng cho trẻ sơ sinh an toàn tại nhà

Có nhiều biện pháp tự nhiên, an toàn giúp bé nhanh chóng giảm khó chịu.

3.1. Điều chỉnh tư thế bú đúng cách

Tư thế bú không đúng là một trong những nguyên nhân chính khiến bé nuốt phải nhiều không khí, gây đầy bụng. Điều chỉnh tư thế giúp bé bú hiệu quả hơn và hạn chế tối đa lượng khí thừa đi vào dạ dày.

Cách thực hiện:

• Bé bú mẹ: Hãy đảm bảo bé ngậm sâu cả quầng vú thay vì chỉ ngậm núm vú. Tư thế này giúp sữa chảy đều, hạn chế không khí lọt vào. Mẹ cũng nên bế bé ở tư thế đầu cao hơn so với bụng.
• Bé bú bình: Chọn núm vú có kích thước phù hợp với miệng bé. Khi cho bé bú, hãy giữ bình sữa hơi nghiêng để sữa luôn lấp đầy núm vú.

Điều chỉnh tư thế bú đúng cách giúp giảm đầy bụng cho bé.

3.2. Vỗ ợ hơi sau khi bú

Lượng khí bé nuốt vào trong quá trình bú cần được thoát ra ngoài để tránh gây đầy bụng. Vỗ ợ hơi giúp tống khứ lượng khí này ra khỏi dạ dày.

Cách thực hiện:

• Bế vác vai: Đặt bé tựa vào vai bạn, tay còn lại vỗ nhẹ và đều vào lưng bé.
• Ngồi thẳng: Cho bé ngồi thẳng trên đùi bạn, dùng một tay đỡ cằm và ngực bé, tay còn lại vỗ nhẹ vào lưng.
• Nằm sấp: Đặt bé nằm sấp lên đùi, đầu bé hơi cao hơn chân. Vỗ nhẹ và đều vào lưng bé.

3.3. Massage bụng và vận động nhẹ nhàng

Massage giúp kích thích nhu động ruột, đẩy khí tích tụ ra ngoài. Các động tác vận động cũng hỗ trợ quá trình này.

Cách thực hiện:

• Massage bụng: Đặt bé nằm ngửa, dùng tay xoa bụng bé theo chiều kim đồng hồ, bắt đầu từ rốn rồi lan ra ngoài. Thực hiện nhẹ nhàng trong khoảng 5-10 phút.
• Động tác “đạp xe đạp”: Đặt bé nằm ngửa, nắm lấy hai chân và nhẹ nhàng di chuyển như đang đạp xe. Động tác này giúp khí trong ruột dễ dàng thoát ra.

3.4. Tắm nước ấm hoặc chườm ấm bụng

Hơi ấm giúp các cơ ở bụng thư giãn, làm dịu các cơn co thắt và cải thiện tuần hoàn máu, từ đó giảm tình trạng đầy hơi.

 
Tắm nước ấm giúp giảm đầy hơi ở trẻ sơ sinh.

Cách thực hiện:

• Tắm nước ấm: Cho bé ngâm mình trong bồn nước ấm khoảng 5-10 phút.
• Chườm ấm bụng: Dùng một chiếc khăn ấm hoặc túi chườm chuyên dụng đặt nhẹ lên bụng bé trong 5-10 phút.

3.5. Điều chỉnh chế độ ăn của mẹ (nếu bé bú mẹ)

Khi trẻ sơ sinh bú mẹ bị đầy hơi, chướng bụng, một trong những nguyên nhân có thể đến từ chính chế độ ăn của người mẹ. Một số loại thực phẩm mẹ ăn có thể đi vào sữa mẹ và gây khó tiêu, sinh hơi trong ruột của bé như:

• Rau họ cải và họ đậu: Bắp cải, súp lơ, bông cải xanh, đậu lăng, đậu nành… là những thực phẩm nổi tiếng gây đầy hơi.
• Các sản phẩm từ sữa bò: Sữa bò, phô mai… có thể chứa protein khó tiêu đối với một số trẻ.
• Thực phẩm nhiều đường: Bánh kẹo, nước ngọt, thực phẩm chế biến sẵn…
• Các loại gia vị mạnh: Tỏi, hành tây, ớt… có thể làm thay đổi hương vị của sữa mẹ và gây khó chịu cho bé.

Nếu bé thường xuyên đầy bụng, mẹ có thể thử tạm thời loại bỏ một trong các nhóm thực phẩm trên ra khỏi chế độ ăn trong khoảng một tuần. Nếu tình trạng của bé cải thiện, mẹ có thể xác định được nguyên nhân và điều chỉnh chế độ ăn lâu dài.

Điều chỉnh chế độ ăn của mẹ giúp trẻ sơ sinh giảm đầy hơi.

3.6. Sử dụng men vi sinh (theo chỉ định bác sĩ)

Men vi sinh (Probiotics) là các vi khuẩn có lợi giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột. Việc bổ sung men vi sinh là một giải pháp hiệu quả để giảm đầy hơi và các vấn đề tiêu hóa khác ở trẻ.

Trước khi cho trẻ dùng bất kỳ loại men vi sinh nào, bạn cần tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn về chủng loại, liều lượng và thời gian sử dụng phù hợp với tình trạng của bé.

Men vi sinh có nhiều dạng như bột, giọt, ống. Bạn nên pha men với nước ấm, sữa hoặc cháo và cho trẻ uống. Nên dùng men vi sinh theo đúng liều lượng chỉ định, không lạm dụng để tránh tác dụng phụ không mong muốn.

4. Khi nào cần đưa trẻ đi khám bác sĩ?

Hầu hết các trường hợp đầy bụng ở trẻ sơ sinh là vô hại và có thể cải thiện bằng các biện pháp chăm sóc tại nhà. Tuy nhiên, cha mẹ cần đặc biệt chú ý và đưa bé đến cơ sở y tế ngay lập tức nếu thấy các dấu hiệu dưới đây.

• Đầy bụng kéo dài, không cải thiện sau vài ngày.
• Bé bỏ bú, nôn nhiều, quấy khóc dữ dội.
• Có dấu hiệu sốt, đi ngoài ra máu, tiêu chảy nặng.
• Bé chậm tăng cân, phát triển không bình thường.

Việc thăm khám sớm sẽ giúp bác sĩ chẩn đoán chính xác nguyên nhân gây đầy bụng và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp, tránh để tình trạng bệnh ảnh hưởng đến sự phát triển của bé.

Việc thăm khám sớm sẽ giúp bác sĩ chẩn đoán chính xác nguyên nhân gây đầy bụng.

5. Cách phòng ngừa đầy bụng ở trẻ sơ sinh

Phòng ngừa luôn quan trọng hơn điều trị. Cha mẹ có thể áp dụng những thói quen đơn giản hằng ngày để hạn chế tình trạng đầy bụng tái diễn ở trẻ sơ sinh.

• Cho bé bú đúng tư thế, chia nhỏ cữ bú.
• Luôn cho bé ợ hơi sau khi bú.
• Không để bé vừa bú vừa khóc.
• Mẹ duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, dễ tiêu.
• Giữ vệ sinh bình sữa, núm vú sạch sẽ để tránh nhiễm khuẩn.

Đầy bụng ở trẻ sơ sinh là tình trạng phổ biến, thường không nguy hiểm nhưng gây khó chịu và ảnh hưởng đến ăn ngủ. Cha mẹ có thể áp dụng nhiều cách chữa đầy bụng cho trẻ sơ sinh tại nhà như điều chỉnh tư thế bú, vỗ ợ hơi, massage, chườm ấm hoặc thay đổi chế độ ăn của mẹ.