Trong những năm đầu đời, hệ tiêu hoá và miễn dịch của trẻ còn rất non nớt. Đây là lý do nhiều chuyên gia dinh dưỡng khuyên mẹ nên bổ sung men vi sinh cho trẻ sơ sinh. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ men vi sinh là gì, có công dụng thế nào và nên dùng bao lâu để mang lại hiệu quả tối ưu mà vẫn an toàn cho bé.

1. Men vi sinh là gì? Có nên dùng cho trẻ sơ sinh không?

Men vi sinh (Probiotic) là các vi khuẩn hoặc nấm men có lợi sống trong đường ruột, có vai trò duy trì sự cân bằng hệ vi sinh đường ruột. Với trẻ sơ sinh, đây là yếu tố đặc biệt quan trọng vì hệ tiêu hoá và miễn dịch của bé vẫn đang trong quá trình hoàn thiện.

Ngay từ khi chào đời, trẻ bắt đầu tiếp nhận hệ vi sinh đầu tiên từ môi trường, sữa mẹ hoặc sữa công thức. Tuy nhiên, nhiều yếu tố như sinh mổ, dùng kháng sinh sớm, hay chế độ dinh dưỡng không phù hợp có thể khiến hệ vi sinh của bé bị mất cân bằng. Lúc này, việc bổ sung men vi sinh giúp hỗ trợ thiết lập và ổn định hệ vi khuẩn có lợi trong ruột, từ đó tạo nền tảng tốt cho sự phát triển của hệ tiêu hoá và sức đề kháng.

Khác với thuốc điều trị hay men tiêu hoá, men vi sinh là giải pháp mang tính bổ trợ và phòng ngừa, được dùng phổ biến trong nhiều trường hợp không chỉ để cải thiện tiêu hoá mà còn để giảm nguy cơ rối loạn tiêu hoá ở trẻ sơ sinh.

2. Lợi ích của men vi sinh cho trẻ sơ sinh

Việc bổ sung men vi sinh đúng cách cho trẻ sơ sinh không chỉ giúp cải thiện tình trạng rối loạn tiêu hóa thường gặp mà còn mang lại nhiều lợi ích lâu dài cho sự phát triển toàn diện của bé. Dưới đây là những tác dụng tiêu biểu mà mẹ nên biết:

Hỗ trợ tiêu hóa và giảm rối loạn tiêu hóa

Hệ tiêu hóa của trẻ sơ sinh còn rất non yếu và dễ bị rối loạn do mất cân bằng vi sinh đường ruột. Men vi sinh giúp bổ sung lợi khuẩn, từ đó tái lập sự cân bằng cần thiết. Nhờ đó, các triệu chứng thường gặp như đầy hơi, chướng bụng, nôn trớ sau bú, đi ngoài phân sống hay táo bón ở trẻ sơ sinh có thể được cải thiện rõ rệt. Khi hệ tiêu hóa ổn định, bé sẽ ăn ngoan và bú tốt hơn.

Tăng khả năng hấp thu dưỡng chất

Lợi khuẩn không chỉ đóng vai trò trong việc hỗ trợ tiêu hóa mà còn giúp tăng cường khả năng hấp thu dinh dưỡng tại ruột non. Điều này đặc biệt quan trọng với trẻ sơ sinh – đối tượng phụ thuộc hoàn toàn vào nguồn dinh dưỡng từ sữa mẹ hoặc sữa công thức. Khi khả năng hấp thu được cải thiện, bé sẽ tăng cân đều, hạn chế tình trạng suy dinh dưỡng hoặc chậm lớn do hấp thu kém.

Tăng cường miễn dịch tự nhiên

Ít mẹ biết rằng đến 70 – 80% tế bào miễn dịch của cơ thể nằm tại niêm mạc ruột. Do đó, một hệ tiêu hóa khỏe mạnh đồng nghĩa với một nền tảng miễn dịch vững chắc. Việc bổ sung men vi sinh giúp củng cố hàng rào bảo vệ niêm mạc ruột, tăng cường khả năng chống lại các tác nhân gây bệnh từ bên ngoài, giúp bé ít bị nhiễm khuẩn hơn – đặc biệt là các bệnh đường ruột, đường hô hấp.

Giảm tác dụng phụ của kháng sinh

Kháng sinh là “con dao hai lưỡi”, bên cạnh việc tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh, nó cũng đồng thời làm suy giảm hệ lợi khuẩn đường ruột. Việc bổ sung men vi sinh trong hoặc sau khi dùng kháng sinh giúp phục hồi hệ vi sinh bị tổn thương, từ đó giảm nguy cơ tiêu chảy, chán ăn và mất cân bằng hệ tiêu hóa sau điều trị.

3. Khi nào nên bổ sung men vi sinh cho trẻ sơ sinh?

Không phải lúc nào mẹ cũng cần bổ sung men vi sinh cho trẻ sơ sinh. Việc sử dụng đúng thời điểm sẽ giúp phát huy hiệu quả hỗ trợ tiêu hóa, tăng hấp thu và miễn dịch cho bé một cách an toàn. Mẹ có thể cân nhắc bổ sung men vi sinh cho trẻ sơ sinh khi bé gặp các dấu hiệu sau:

• Rối loạn tiêu hoá: phân sống, đi ngoài nhiều lần, táo bón
• Sinh non, nhẹ cân, tiêu hoá kém
• Biếng ăn, chậm tăng cân do kém hấp thu
• Sau khi dùng kháng sinh

Lưu ý: Với  trẻ < 3 tháng tuổi hoặc có bệnh lý đường ruột, mẹ nên thảo luận với bác sĩ trước khi sử dụng men vi sinh cho bé.

4. Dùng men vi sinh cho trẻ sơ sinh bao lâu là đủ?

Trẻ sơ sinh thường được khuyên bổ sung men vi sinh trong một số trường hợp nhất định như sau ốm, dùng kháng sinh hay rối loạn tiêu hoá nhẹ. Tuy nhiên, thời gian sử dụng men vi sinh cần phù hợp với mục đích và tình trạng của bé.

Nếu bé chỉ gặp rối loạn tiêu hoá tạm thời, mẹ có thể cho bé dùng men vi sinh trong vòng 7 – 10 ngày để ổn định lại hệ vi sinh đường ruột. Trong trường hợp bé vừa khỏi ốm, vừa dùng kháng sinh hoặc bị biếng ăn, mẹ có thể dùng theo đợt 2 – 4 tuần. Còn với mục đích hỗ trợ tăng đề kháng lâu dài, men vi sinh có thể được dùng liên tục 1 – 2 tháng, sau đó nghỉ 1 – 2 tuần rồi dùng lại.

Quan trọng là mẹ cần theo dõi biểu hiện của bé trong suốt quá trình dùng. Nếu trẻ có dấu hiệu như nôn trớ, tiêu chảy nhiều, phát ban hay mẩn ngứa, cần ngừng ngay và tham khảo ý kiến bác sĩ.

5. Cách chọn men vi sinh an toàn cho trẻ sơ sinh

Với trẻ sơ sinh – đối tượng có hệ tiêu hóa cực kỳ nhạy cảm – việc chọn đúng loại men vi sinh là điều đặc biệt quan trọng. Mẹ nên ưu tiên các sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng, được kiểm nghiệm lâm sàng và chứa những chủng lợi khuẩn đã được chứng minh an toàn cho trẻ nhỏ như Bacillus clausii, Bacillus subtilis, Saccharomyces boulardii hoặc Bifidobacterium.

Ngoài thành phần chính là lợi khuẩn, mẹ cũng có thể cân nhắc lựa chọn sản phẩm có bổ sung thêm các vi chất hỗ trợ tiêu hóa và miễn dịch như lysine, kẽm, vitamin nhóm B, DHA hoặc các hoạt chất sinh học như ImmunePath-IP, Beta-glucan. Những thành phần này giúp tăng cường hiệu quả tổng thể, không chỉ cải thiện tiêu hóa mà còn hỗ trợ bé phát triển toàn diện hơn.

Về dạng bào chế, các sản phẩm dạng cốm hoặc giọt nhỏ dễ pha, vị dễ uống thường là lựa chọn tối ưu cho trẻ sơ sinh. Đặc biệt, mẹ nên tránh các sản phẩm chứa chất tạo ngọt nhân tạo, hương liệu hoặc chất bảo quản không phù hợp với độ tuổi này.

6. Lưu ý khi dùng men vi sinh cho trẻ sơ sinh

Để men vi sinh phát huy tối đa hiệu quả và đảm bảo an toàn cho trẻ sơ sinh, mẹ không chỉ cần chọn đúng sản phẩm mà còn phải sử dụng đúng cách. Một số lưu ý dưới đây sẽ giúp mẹ tránh những sai lầm phổ biến khi sử dụng men vi sinh cho bé:

• Pha men vi sinh với nước/đồ uống < 40°C để giữ lợi khuẩn sống
• Nên uống cách kháng sinh 2 giờ
• Theo hướng dẫn liều trên bao bì hoặc bác sĩ khuyên dùng
• Ngưng dùng nếu trẻ bị nổi mẩn, nôn trớ hoặc tiêu chảy nhiều

Việc bổ sung men vi sinh cho trẻ sơ sinh đúng cách sẽ giúp ổn định hệ vi sinh đường ruột, cải thiện tiêu hóa, tăng hấp thu dinh dưỡng và tăng cường đề kháng tự nhiên cho bé. Mẹ nên lựa chọn sản phẩm uy tín, phù hợp với độ tuổi, có thành phần an toàn và dạng bào chế tiện lợi.